مجموعه کاملی از کلمات و اصطلاحات خودمانی، عامیانه قسمت 206

تازه نفس-دارای نیروی مصرف نشده

رنگ کردن کسی-گول زدن-فریب دادن کسی

 
چهره کردن-نگا. چهره شدن

تو تاریکی رقصیدن-بدون آگاهی کاری را کردن-بی موقع کاری را کردن

دل دل را خوردن-عجله داشتن-بی تاب بودن

 

 

آب آتش زده(اشک)

چاییده-سرما خورده-زکام گرفته

از دولت سر(به لطف کسی، از برکت وجود کسی)

دل توی دل نبودن-بی تاب و بی قرار بودن

دل واپسی-نگرانی-اضطراب

بی صفت-بی بهره از صفات خوب انسانی

دُم سیخ شدن-سقط شدن-مردن
دست من و دامن تو-دستم به دامنت

از سیر تا پیاز-همه چیز-با همه‌ی جزئیات

ترس بر داشتن کسی را-از وارد شدن به کاری بیم داشتن

بازجو-مامور تحقیق و بررسی پرونده

دیر به دیر-هر از گاهی-هر از چندی-دیر دیر
اهل و نا اهل-کس و ناکس-نجیب و نانجیب

ابنه‌ای-کسی که با شوخی‌های زشت و حرکات جلف وسیله‌ی آزار خود را فراهم می‌آورد

 

دم خروس از آستین کسی پیدا بودن-آشکار بودن نشانه ی کار خلاف

پشت چشم آمدن-ناز و افاده کردن- ابرو نازک کردن

بازداشت-توقیف موقت-موقتا زندانی کردن

چرخ گوشت-چرخ گوشت خرد کنی

به راه انداختن-راه انداختن-به کار انداختن

آش پشت پا(آشی که در روز سوم پس از رفتن مسافر بپزند و به فقرا بدهند)

تو سری-تحمیل نظر به کسی با تحقیر و برای تنبیه

دست از پا دراز تر-مایوس شده-ناموفق

زیر اخیه رفتن-به نفع کسی به کاری تن دادن

این خط و این نشان(عبارتی تهدیدگونه برای منع کسی از چیزی یا انجام کاری، نگویی که نگفتم.)

چل نکه-پارچه ای که از انواع پارچه های بریده شده سر هم دوخته شده باشد

خِر-حنجره-گلو

 

جار زدن-سر و صدا راه انداختن-همه را با خبر کردن-رازی را بر ملا کردن-فریاد کشیدن

بزن و بکوب-ساز و آواز و رقص-مجلس بزم

پس انداختن-جمع کردن پول-بچه به دنیا آوردن-به عقب انداختن

بومی-محلی-اهل همان سرزمین

چیز خور کردن-خوراندن سم یا موادی که رمالان و دعانویسان تجویز می کردند

 

چشم زهره گرفتن-ترسانیدن

جنس کسی خرده شیشه برداشتن-آب زیر کاه بودن-حقه باز بودن
ترک نشاندن-پشت سر نشاندن کسی

از کوره در رفتن-به خشم آمدن-آتشی شدن-از جا در رفتن

پایین تنه-از کمر به پایین-قسمت پایین لباس-کنایه از آلت تناسلی

با کسی بحث و مجادله کردن

خون کسی کثیف شدن-به شدن خشمگین شدن

دو تا شدن-خم شدن-دو لا شدن

خودداری-امتناع-خویشتن داری-شکیبایی

در آوردن تقلید-ادای کسی را در آوردن-مسخره کردن

دنده کشیدن-دنده ی اتوموبیل را پیاپی عوض کردن

ارباب حجت-اهل منطق

پا جوش-شاخ های فرعی متصل به ریشه ی درخت

ار زبان کسی(از قول کسی)

 

آب تاختن(پیشاب کردن)

درد-نفرینی مانند کوفت-زهرمار-مرض

پیله کردن دندان-ورم کردن لثه

دنبال کسی فرستادن-کسی را احضار کردن

چشم انداز-منظره

تنگاتنگ-بسیار نزدیک به هم-بدون فاصله

 

انگشتر پا(چیز بی‌ارزش)
چله داری کردن-مراسم عزای چهلم کسی را به پا داشتن
چروک انداختن-چین انداختن
از سر کسی افتادن-عادتی را ترک کردن
با پا پس زدن و با دست پیش کشیدن- از بام خواندن و از در راندن

 
پس افت-حقوق هنوز پرداخت نشده

 
بیدار خوابی-خواب سبک-بیدار شدن پیاپی

پاورچین-آرام و بی صدا راه رفتن

خوش باور-آن که هر گفته ای را راست می پندارد

خرج کردن-هزینه کردن-صرف کردن

روی تاب گذاشتن-سپردن شرط بازی به نفر سوم برای جر نزدن حریفان

خاطر نشان کردن-یادآوری کردن-تذکر دادن

از زور پسی به گربه آقا عمو گفتن-با دشمنی که دفع آن نمی‌توان-مدارا کردن

چوب حرفی-چوب کوچکی که به دست کودکان می دادند تا روی سطر های کتاب بگذارد و آن ها را بخواند
الف شدن اسب(هر دو پا بلند کردن اسب)

دَم پهن-نوعی انبر دست که نوک پهن دارد
رشوه خواری-دریافت دستمزد برای انجام کاری ناروا و غیرقانونی

دو دوزه بازی-دو رویی-کلک زنی

خون کردن-قتل کردن-آدم کشتن

داشم-اصطلاح داش مشدی ها به معنی برادرم

 

پاشنه ی کفش ور کشیدن-آماده ی انجام کاری شدن

دست خالی بودن-تهی دست بودن-بی چیز بودن
زن طلاق-مردی که به اندک بهانه ای زنش را طلاق می دهد

تو پای کسی پیچیدن-مزاحم کسی شدن

از کف دست مو برآمدن(روی دادن پیشامدی غیرممکن)

آبستن فرزندکش-دنیا-روزگار

دوره ی آخرالزمان-روزگار آشفته و پر ظلم و فساد

خداحافظی کردن-به درود گفتن

افتادن توی پوست کسی(کسی را وسوسه کرد)

دست ننه ات درد نکند-به تمسخر به کسی که کار نادرست کرده است می گویند

درد دل-غم و اندوه درونی

ته دل کسی مالش رفتن-احساس ضعف یا ترس کردن-حالتی شبیه به گرسنگی داشتن

 
پُک-هر بار کشیدن سیگار و چپق و از این نوع

دانه دانه-یک یک

جفت جنین-جفت نوزاد که پرده و غشای دور جنین است

جوش خوردن معامله-انجام شدن معامله-منعقد شدن قرارداد

پُخی شدن-کاره ای شدن-مهم شدن

تو آستین بودن-حاضر و آماده بودن-آماده داشتن

 

چله داشتن-عزادار بودن در روز چهلم مرگ عزیزی

روبند شدن-با رودربایستی ناگزیر به انجام کاری شدن

ریش و قیچی را دست کسی دادن-اختیار کاری را به دست کسی دادن

آهوی شیرافکن(چشم محبوب)

رو به راه کردن-آماده و مهیا کردن
ژورنال-مجله ی ویژه ی چیزی
 

الواتی کردن-عیاشی و هرزگی کردن

افتادن به گردن کسی(به کسی تحمیل شدن)
زهرحند-خنده ی تلخ و از روی خشم

از چشم کسی برق پریدن-شدت ضربه‌ای را که به کسی وارد شده است نشان می‌دهد

 

 

به دست و پا افتادن-به تلاش و تقلای زیاد افتادن

رفیق بازی-زیاده روی در دوستی کردن
راه افتادن-آغاز راه رفتن کودک-آغاز به کار کردن-روشن شدن دستگاه-رونق یافتن کسب و کار

اما توی کار آوردن(شک و تردید درست کردن، اشکال‌تراشی کردن)

خوش بیار-آن که کار و روزگار بر وفق مرادش می گذرد-خوش شانس

بز بیاری-بد شانسی-بد بیاری

پا به ماه-آبستنی که در ماه آخر خود است

بد لعاب-بد گوشت-بد خلق

از سرما چاقو دسته کردن-به پهلو دراز کشیدن و زانوها را روی شکم جمع کردن و دست‌ها را میان پاها فرو بردن

خواهر کسی را گاییدن-دخل کسی را آوردن-کلک کسی را کندن

از خود در آوردن-دروغ‌پردازی کردن

بی بی قدومه-دختر بچه ای که ادای مادر بزرگ ها را در می آورد

آه در بساط نداشتن-سخت بی‌چیز بودن-بیچاره و بینوا بودن

راسته کردن-حساب گِرد کردن اعداد
ترکمون زده-نوعی دشنام است. توهینی برای زاییدن یا خراب کاری

پول پول شدن-شکسته شدن ظرف چینی به تکه های کوچک

اوا خواهر(مرد زن‌نما، مردی که علائق زنانه دارد)

خیسیدن-خیس خوردن-خیس شدن

 

اقبال کسی به برج ریق بودن(بداقبال بودن)

از کیسه خوردن-از جیب خوردن

زبان ریزی کردن-زبان ریختن

اُق زدن-بالا آوردن
زار و نزار-زرد و ناتوان-بد حال و بیمار

جواب سربالا-جواب منفی-جواب طفره آمیز

درقی-صدای افتادن چیزی بر زمین یا کوفتن چیزی به چیزی

آب مریم(شیره‌ی انگور، عصمت و طهارت)

خواب دیدن برای کسی-نقشه کشیدن برای استفاده یا کوبیدن کسی

داوطلب-خواستار-نامزد

ریز بافت-پارچه یا فرش طریف

به روز کسی افتادن-وضعی مانند وضع کسی پیدا کردن

اله و بله کردن-لاف زدن-چنین و چنان گفتن

بازیگر-هنرپیشه ی سینما و تئاتر

بد معامله-آن که در معامله ناراستی کند

آشنایی دادن-خود را معرفی کردن
جنگ زرگری-دعوای دروغین-جنگ مصلحتی

 
حریم گرفتن-از کسی پروا داشتن-احترام کسی را نگه داشتن

دست از پا دراز تر-مایوس شده-ناموفق

رسانه-وسیله ی ارتباطی

توپ و تشر زدن-سخنان درشت به کسی گفتن-بر سر کسی فریاد زدن

تب کردن خر-پوشیدن لباس ضخیم در هوای گرم

زد و بند-ساخت و پاخت-بند و بست-توطئه

آش کشک خاله-کار ناگزیر-تکلیفی که بر عهده‌ی کسی باشد

خشکه بار-نگا. خشکبار
 

 

اُرُسی(کفش)

پیشنماز-کسی که پیشاپیش دیگران نماز می خواند و دیگران به او اقتدا می کنند

بی گدار به آب زدن-نسنجیده به کاری اقدام کردن-بی احتیاطی کردن

چفت کردن-با زنجیر بستن

تو هچل-انداختن به دردسر انداختن-دچار مشکل کردن
درز و دوز-شکافتن و دوختن-راست و ریس کردن کار
دعوا راه انداختن-سبب جنگ و جدال شدن

دوا شور کردن-شستن فرش با دوا

چشم دیدن کسی را نداشتن-تاب دیدن موفقیت و خوشی کسی را نداشتن-از کسی بدش آمدن

توپ بستن به مال-حیف و میل کردن مال-ولخرجی کردن
حمامک مورچه داره-کنایه از تردید و دو دلی

دست کسی را خواندن-از نقشه ی کسی با خبر شدن

آب شدن و به زمین فرو رفتن-دود شدن و به آسمان رفتن

 

خاطر نشان کردن-یادآوری کردن-تذکر دادن

دبنگ-احمق-کودن
با آب و تاب-با شرح و تفصیل

ختم گذاشتن-مجلس ترحیم گذاشتن

باد خوردن-هوا خوردن

جا دکمه-سوراخی که دکمه ی لباس در آن جا می گیرد

 

حق القدم-پای مزد-پای رنج-حق ویزیت پزشک

پُکیدن-ترکیدن

خورد دادن-درخیاطی کم کم قسمت اضافی را از بین بردن-به زور به کسی خوراندن
زیاده روی-افراط-اسراف
تخم دو زرده کردن-کاری بزرگ انجام دادن

چوغ-چوب

 
داش مشدی-لوطی محل-آن که غرور جوانی دارد

درگاهی-آستانه

خیس کرده-تر کرده-در آب قرار داده

حرف تو حرف آوردن-سخن کسی را قطع کردن-مطلب دیگری را پیش کشیدن
پس دادن-خریده ای را به فروشنده باز گردانیدن-باز دادن چیزی که گرفته اند

بَرج-خرج های خارج از خانه

تنه خوردن-وارد شدن فشار تنه ی کسی به تن کس دیگر
بازار مکاره-بازار موقت

دستگیره ی خطر-وسیله ای حلقه مانند در قطار برای بازداشتن قطار از حرکت به هنگام خطر

دُم دار-پر رو-وقیح-دریده

دخترکی-دوشیزگی-بکارت

چوب را از پهنا پرتاب کردن-ناشیانه عمل کردن

بشقاب پرنده-سفینه ی بشقاب مانند که از کهکشان آمده است . چیز پرنده ی ناشناس
خجالتی-کم رو-پرحیا
چوروک-چین و شکن

از جنب و جوش افتادن(آرام گرفتن، شور و هیجان خود را از دست دادن)
رفتن آن جا که عرب نی انداخت-به جای دور و بی بازگشت رفتن-به وضع ناجوری گرفتار شدن

باران خوردن-در زیر باران قرار گرفتن و خیس شدن

خیمه شب بازی-نمایش عروسکی-حیله و تزویر

بستن به ریش کسی-زنی را به مردی انداختن-با فریب کسی را به کاری واداشتن

بلغمی مزاج-آدم خونسرد و اخمو

پا گذاشتن-وارد شدن-رسیدن

رسانه-وسیله ی ارتباطی

تو در تو- تو به تو

تن به کار دادن-زیر بار کار و مسئولیت رفتن-برای کار آماده شدن
زیر جلکی-پنهانی
از سرما چاقو دسته کردن(به پهلو دراز کشیدن و زانوها را روی شکم جمع کردن و دست‌ها را میان پاها فرو بردن)

درزن-دوجین-دوازده تا از چیزی

 

اسباب زحمت(کسی یا چیزی که موجب دردسر و آزار شود)

زیر کردن-کسی را زیر وسیله ی نقلیه گذاشتن که موجب آسیب یا مرگ او شود

جیغ جیغو-اهل داد و فریاد-پر سر و صدا
اقل‌کم-دست‌کم-لااقل

 
خاصه-هر چیز ممتاز و از جنس عالی

جراندن-جر دادن-پاره کردن

رفیق باز-دوست باز-کسی که به دوستان محبت بسیار می کند

دوگلاسی-سبیل نازک قیطانی
دامب و دومب-آوای ضرب و تنبک

پروار-فربه-چاق

خواهی نخواهی-نگا. خواه و ناخواه

بخیر و خوبی-صحیح و سالم-بسلامتی
توی پیاز خوابانیدن-برای فرصت لازم نگاه داشتن

 

داشم-اصطلاح داش مشدی ها به معنی برادرم

تو پوزی-تو دهنی
خیمه شب بازی درآوردن-ادا و اطوار در آوردن-حیله و تزویر به کار بردن-خلاف واقع جلوه دادن

حق دادن-تایید کردن

دیگ بار گذاشتن-گذاشتن دیگ غذا بر اجاق

دلسوزه-سوختن دل از حسد و مانند آن

حمله گرفتن-غش کردن

دو ترکه سوار شدن-دو پشته سوار شدن

زبان گزه رفتن-زبان گزیدن-لب به دندان گرفتن

از سر باز کردن-دور کردن-رفع مزاحمت کردن

آتشِ بسته(طلا)

تله کاشتن پیش پای کسی-به کسی کلک زدن-کسی را گیر انداختن

داریه زنگی-دایره ای دارای سنج های کوچک که چون آن را بنوازند از آن ستج ها آواز بر می آید
پینه کردن- پینه بستن

پرس و جو کردن-پرسیدن-خبر گرفتن

تاب-کجی چشم- طاقت و تحمل

دردسر دادن-ایجاد مزاحمت کردن-با پر حرفی وقت کسی را گرفتن

جمال کسی را عشق است-کسی را دوست داشتن-دیدار کسی را به فال نیک گرفتن

خایه قوچی-نوعی شیشه ی کوچک بیضی شکل

حظ کردن-لذت بردن

 

تلَکه-پول یا چیزی که با فریب و چاپلوسی از کسی بگیرند

افتادن به گردن کسی(به کسی تحمیل شدن)

زیر سر کسی بودن-مسئول کاری بودن-در کاری دست داشتن

دهن بین-آن که به گفته ی این و آن عمل می کند

چار طاق-به طور کامل

تخته گاز-با سرعت تمام راندن اتومبیل

رساندن-خبر یا اطلاعاتی را محرمانه به کسی دادن
به صرافت افتادن-به فکر انجام کاری افتادن

آش دهن‌سوز-هر چیز مطلوب و پسندیده

بالا انداختن-نوشیدن مشروبات الکلی

از آب درآوردن(عمل آوردن، انجام دادن)
پات-بی آبرو-بی تربیت
خر لنگ خود را به منزل رساندن-با وجود سختی کار را به پایان رساندن

ذکر مصیبت-بیان درد-یادآوری رنج های خاندان محمد و به ویژه حسین

در پوست نگنجیدن از خوش حالی-از شادی سر از پا نشناختن-بسیار شاد بودن

از چپ و راست-از همه سو-از همه جا

اجباری بردن(کسی را به خدمت سربازی بردن)

جنب و جوش-فعالیت-کوشش و تقلا

حیوونی-نگا. حیوانکی

دست چپی-از جناح چپ-مخالف حکومت

بیل را پارو کردن-در کاری ناشیگری محض کردن

دور دست-جایی دور

بی بی قدومه-دختر بچه ای که ادای مادر بزرگ ها را در می آورد

چاق کردن کاری-رو به راه کردن کاری-راه انداختن کاری
از شیر گرفتن(به دوره‌ی نوزادی پایان دادن)
تپه ماهور-زمین ناهموار

حاج بادام-گونه ای شیرینی از آرد و بادام و شکر

از کیسه خوردن(از جیب خوردن)
حمله-بیماری غش-صرع

 

به حال آوردن-به هوش آوردن-به کسی شور و حال دادن

دوندگی-سعی و کوشش

زنندگی-زشتی-نفرت انگیزی

پیش خور-از پیش گرفتن حقوق مقرری

به هدر رفتن-تلف شدن-تباه شدن- از دست رفتن

خاله خرسه-دوست نادان

بی تخم و ترکه-بی فرزند-بی نسل

بینی و بین الله-میان من و خدا-انصافا-الحق

انگار نه انگار(موضوع را نادیده بگیر!، گویی وجود نداشت)

چشمداشت-توقع-انتظار
راست و ریس کردن-آماده کردن-به ظاهر درست کردن

آخرین تیر ترکش-آخرین تدبیر

اشرفِ خر-حریصی که زیان کند-نه خود خورد و نه به دیگران خوراند

حُباب-سرپوشی که بر چیزی بگذارند

باران خوردن-در زیر باران قرار گرفتن و خیس شدن

جا ماندن-فراموش شدن

زور آوردن-زیر فشار گذاشتن-در تنگنا قرار دادن

تاب خوردن-بازی کردن با تاب-پیچ و خم برداشتن

 

ازرق-چشم زاغ

خیز گرفتن-آماده ی حمله شدن-در نظر گرفتن مسافتی برای اطمینان از رسیدن به مقصد

پادو-شاگرد دکان-کسی که کارهای سرپایی را انجام می دهد

پُر-لبریز-کامل-سیر-زیاد
رو شدن-آشکار شدن-فاش شدن

تو دار-راز نگهدار

آیه آمدن-سوگند یاد کردن-به قرآن سوگند خوردن

چیزی شدن-اهمیت و اعتباری پیدا کردن-به جایی رسیدن

زهره کردن-بسیار ترساندن

 

تاکسی سرویس-نوعی تاکسی که در مسیر ویژه ای رفت و آمد می کند

دور افتادن-فاصله گرفتن-پرت افتادن

زنده باد مرده باد-جار و جنجال سیاسی-تظاهرات سیاسی-شعارهای موافق و مخالف دادن

 

از شوخی گذشته-حالا برسیم به مطالب جدی

دست من و دامن تو-دستم به دامنت

آواز کوچه‌باغی(آوازی که جاهل‌ها می‌ خوانند و یکی از گوشه‌های دستگاه شور است)

تن در دادن-به کاری حاضر شدن-انجام کاری را پذیرفتن

 

جوکی-مرتاض هندی-آدم لاغر و مردنی-آدم معتاد و مریض

به سر کشیدن-یکباره نوشیدن-بالا انداختن

زیر بغلی-نوعی تنبک که پایه ی دراز آن را زیر بغل می گذارند و آن را می نوازند

بشکن-صدایی که در حال شادی و پایکوبی از بهم زدن انگشتان در می آورند.

آبستن فرزندکش-دنیا-روزگار

چوب پوش کردن-با چوب پوشاندن

چپ اندر قیچی-نامنظم و نامرتب-بی نظم و قاعده

دراز نوشتن-مطلب را طول دادن-طومار نوشتن

دندان تیز کردن-طمع کردن

خر و پف-نگا. خرناس
دیر جوش-آن که دیر الفت و دوستی پیدا می کند

خدا گرفته-بدبخت شده-به عذاب خدا گرفتار شده

خوشمزه-آدم اهل شوخی-بذله گو

بخور بخور-خوردن فراوان از مال دیگران

دولاب-گنجه-کمد-قفسه

حرص گرفتن-ناراحت شدن-لج کردن

 

تاب خوردن-بازی کردن با تاب-پیچ و خم برداشتن

زیر آبکی-شنای زیر آب-پنهانی

از چشم کسی برق پریدن(شدت ضربه‌ای را که به کسی وارد شده است نشان می‌دهد)

جریحه دار کردن-زخمی کردن-رنجاندن-دل شکستن

دمر خوابیدن-روی سینه و شکم خوابیدن

 

 

رنگ-حیله-نقشه-تدبیر